Van bướm là gì? Cấu tạo, nguyên lý và Phân loại chi tiết

Van bướm được biết đến là một trong những thiết bị quan trọng được dùng để kiểm soát dòng chảy lưu chất trong các hệ thống. Tuy nhiên vẫn có rất nhiều khách hàng thắc mắc không biết van bướm là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động như thế nào? Ứng dụng thực tế ở đâu? Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ giải đáp chi tiết, hãy cùng theo dõi nhé!

Van bướm là gì?

Van bướm là loại van công nghiệp có chức năng đóng mở hoàn toàn và điều tiết dòng chảy lưu chất. Van bướm hay còn gọi là van cánh bướm, tiếng Anh là Butterfly valve. Đặc điểm nhận diện thiết kế đĩa van có dạng hình tròn giống cánh bướm và quan sát tổng quan bên ngoài của van giống con bướm. Đây cũng chính là lý do có tên gọi van bướm.

Hiện nay, van cánh bướm được sử dụng phổ biến trong rất nhiều hệ thống, môi trường lưu chất như nước sạch, nước thải, hóa chất, hơi nóng, khí nén. So với van cổng, van bi có cùng kích thước và tính chất thì valve bướm thiết kế nhỏ gọn, trọng lượng nhẹ hơn. Theo đó, phù hợp cho các hệ thống đường ống lớn nhưng yêu cầu tiết kiệm không gian và chi phí. Điển hình như cấp thoát nước, nhà máy sản xuất thực phẩm, hệ thống khí nén, PCCC, HVAC…

>>> Tìm hiểu thêm: Tổng Hợp Ký Hiệu Van Bướm Phổ Biến Nhất Hiện Nay

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van bướm

Cấu tạo

Về cấu tạo, valve bướm được chế tạo đơn giản gồm các bộ phận chính như sau:

Thân van

Là phần khung cố định bao quanh, kết nối trực tiếp với đường ống và chịu toàn bộ áp lực của dòng chảy lưu chất. Thân van thường được làm từ gang, inox, thép, nhựa… tùy môi trường sử dụng. Kiểu kết nối với đường ống dạng wafer kẹ giữa 2 mặt bích, lug có tai bắt bulong hoặc lắp bích chắc chắn.

Đĩa van

Là bộ phận chuyển động chính nằm giữa dòng chảy giúp đóng mở và trực tiếp tiếp xúc với lưu chất có dạng hình tròn, dẹt giống như cánh bướm. Vật liệu đĩa thường là inox 304/316, gang mạ epoxy, nhựa chịu hóa chất…có khả năng chống ăn mòn tốt, bền bỉ. 

Trục van

Là trục kim loại có ren hoặc trơn kết nối giữa đĩa van và bộ điều khiển với nhiệm vụ chịu lực quay và truyền lực tác động từ tay quay hoặc động cơ đến đĩa. Chất liệu kim loại cứng, chống ăn mòn, chống van đập mạnh.

Gioăng làm kín

Chất liệu cao su tổng hợp EPDM, PTFE hoặc NBR vị trí lắp đặt ở phần tiếp xúc giữa thân và đĩa van hoặc vị trí lắp bích giữa thân và đường ống để đảm bảo kín tuyệt đối, ngăn ngừa rò rỉ.

Bộ điều khiển

Bộ điều khiển van được chế tạo dạng tay quay, tay gạt dùng cho van nhỏ, thao tác nhanh, nhẹ nhàng hoặc tự động bằng bộ điều khiển điện, khí nén được tích hợp với tủ điều khiển, cho phép đóng mở tự động và đáp ứng tốt hệ thống tự động hóa, quy mô lớn.

Nguyên lý hoạt động

Valve bướm hoạt động dựa trên nguyên lý xoay trục và điều khiển góc quay của đĩa van. Cụ thể:

• Ban đầu van ở trạng thái đóng, đĩa van vuông góc với dòng chảy, ngăn chặn lưu chất đi qua van.
• Khi tác động lực xoay tay quay theo ngược chiều kim đồng hồ, gạt tay gạt hoặc cấp nguồn điện, khí nén phù hợp. Lúc này lực truyền động sẽ tác động xuống trục van và làm xoay trục van. Kết quả kéo theo đĩa van dịch chuyển song song với đường ống, tạo trạng thái mở cho lưu chất đi qua.
• Khi cần đóng van chỉ cần thực hiện ngược lại, xoay tay quay cùng chiều kim đồng hồ, gạt tay gạt hoặc cấp điện, khí nén. Đĩa van sẽ nhận tác động và quay về vị trí đóng ban đầu.
• Nếu dùng van có nhiệm vụ điều tiết cần điều chỉnh góc xoay của tay quay hoặc tay gạt theo các góc tương ứng. Còn với dạng điện, khí nén cần sử dụng thêm bộ tuyến tính để điều chỉnh.

Ưu, nhược điểm của van cánh bướm

Ưu điểm

• Thiết kế nhỏ gọn, tiết kiệm không gian lắp đặt, phù hợp với hệ thống có diện tích lắp nhỏ hẹp.
• Đóng mở nhanh chóng, thao tác nhanh, dễ dàng và thích hợp cho cả vận hành thủ công và tự động hóa.
• Chức năng chính đóng mở hoàn toàn giúp kiểm soát dòng chảy, ngoài ra cũng có thể dùng để điều tiết lưu chất.
• Được sản xuất từ nhiều loại vật liệu như gang, inox, nhựa, thép không gỉ… đáp ứng tốt đa dạng hệ thống như nước sạch, nước thải, hóa chất nhẹ, thực phẩm, PCCC..
• Kích cỡ van từ DN50 – DN500, Có thể vận hành bằng tay gạt, tay quay hoặc tích hợp với bộ điều khiển điện/khí nén để điều khiển từ xa.
• Giá thành hợp lý, chi phí sản xuất và lắp đặt thấp hơn so với các loại van cùng kích cỡ như van bi hoặc van cổng.
• Được ứng dụng rộng rãi trong nhiều môi trường ứng dụng từ dân dụng đến công nghiệp như cấp thoát nước, HVAC, PCCC, công nghiệp thực phẩm, hóa chất…

Nhược điểm

• Không phù hợp cho hệ thống áp suất quá cao.
• Đĩa van dễ bị mài mòn trong môi trường ăn mòn mạnh.
• Khi van ở trạng thái mở hoàn toàn, đĩa van nằm giữa dòng nên gây cản trở lưu chất, giảm một phần nhỏ lưu lượng.

Phân loại van bướm chi tiết từ A -> Z

Theo chất liệu

Van bướm inox

Là dòng van được sản xuất bằng chất liệu inox 304 hoặc inox 316 có đặc điểm nổi bật chống ăn mòn cao, chịu được áp suất và nhiệt độ lớn. Ưu điểm bền bỉ, dễ vệ sinh, không bị gỉ sét và thích hợp cho các môi trường khắc nghiệt.

Do đó, thường dùng trong ngành thực phẩm, dược phẩm, hóa chất.. Tuy nhiên, giá thành cao hơn các chất liệu khác.

Van bướm gang

Van bướm gang được chế tạo thân bằng gang xám hoặc gang dẻo, đĩa bằng inox hoặc gang mạ kẽm. Ưu điểm giá thành hợp lý, chịu lực tốt, phù hợp với công trình ngân sách vừa phải.

Một số ứng dụng điển hình như trong hệ thống cấp thoát nước, PCCC, HVAC, công trình dân dụng và công nghiệp. Nhược điểm trọng lượng nặng, chống ăn mòn kém nên hạn chế dùng trong môi trường ăn mòn mạnh.

>>> Đừng bỏ lỡ: Top 5 van bướm thân gang cánh inox uy tín, chất lượng

Valve bướm nhựa

Van bướm nhựa được làm bằng nhựa các loại PVC, uPVC, cPVC có lợi thế chống ăn mòn tốt, trọng lượng nhẹ, dễ lắp đặt. Về giá thành có nhiều mức từ thấp đến cao. Hệ thống ứng dụng chủ yếu hóa chất, xử lý nước thải, hệ thống tưới tiêu nông nghiệp. Nhược điểm giới hạn khả năng chịu áp suất và nhiệt độ.

Theo phương thức vận hành

Van cánh bướm thủ công

Là loại van được thiết kế kiểu điều khiển bằng tay quay hoặc tay gạt với ưu điểm dễ sử dụng, thiết kế đơn giản, ít hư hỏng, dễ lắp đặt và bảo trì. Đây cũng là lựa chọn tối ưu cho công trình, dự án vừa và nhỏ. Hệ thống lắp đặt chủ yếu không cần đóng/mở thường xuyên hoặc không cần tự động hóa. Điển hình như cấp thoát nước, PCCC và dân dụng.

Van bướm điều khiển tự động

Van bướm điều khiển tự động được chế tạo phần thân là van bướm cơ và phần điều khiển là motor điện, bộ truyền động khí nén. Ưu điểm vận hành tự động, cho phép điều khiển từ xa, tích hợp vào hệ thống tự động hóa thông minh.

Thường ứng dụng trong công nghiệp hóa chất, thực phẩm, HVAC hoặc dây chuyền sản xuất. Về giá thành cao hơn loại van điều khiển thủ công nhưng tiết kiệm chi phí, đóng mở nhanh, độ chính xác cao, xứng đáng để đầu tư.

Theo kiểu kết nối:

Van bướm wafer

Van bướm wafer là loại phổ biến nhất với thiết kế kiểu kết nối kẹp giữa hai mặt bích và cố định bằng bulong. Ưu điểm dễ lắp đặt và tháo rời, tiết kiệm diện tích, đáp ứng tốt không gian hạn chế.

Đặc biệt, giá thành cũng hợp lý nên thường được sử dụng trong các hệ thống có áp suất trung bình và môi trường nước sạch hoặc nước thải trong dân dụng, công nghiệp.

Van bướm lug

Van bướm lug có thiết kế phần thân với các tai bắt bulong riêng biệt, cho phép tháo lắp từng bên đường ống mà không ảnh hưởng đến bên còn lại. Do đó, phù hợp cho hệ thống cần bảo trì thường xuyên hoặc ngắt riêng từng đoạn. So với dạng wafer liên kết chắc chắn hơn nhưng trọng lượng và giá thành cũng cao hơn. 

Van bướm lắp bích

Van bướm lắp bích có kiểu kết nối bằng mặt bích tiêu chuẩn và được cố định với đường ống bằng hệ thống bulong và đai ốc. Loại van này có độ kín và độ bền cao, phù hợp với hệ thống áp lực lớn và yêu cầu độ an toàn cao.

Nhược điểm kích thước, trọng lượng lớn nên thường được sử dụng trong các công trình quy mô lớn và vận hành liên tục.

>>> Xem thêm: Top 5 van bướm mặt bích tốt nhất và cách lắp đặt chi tiết

TOP 3+ thương hiệu van bướm chất lượng, uy tín

Van bướm Wonil

Van bướm Wonil Hàn Quốc là sản phẩm của thương hiệu van hàng đầu Wonil đến từ Hàn Quốc với độ bền cao và chất lượng ổn định. Sản phẩm được sản xuất trên dây chuyền đạt chuẩn quốc tế và kiểm định nghiêm ngặt trước khi xuất xưởng nên an toàn, hiệu suất cao.

Thân van chất liệu inox hoặc gang, được gia công tỉ mỉ chịu áp lực, nhiệt độ cao. Đặc biệt, giá thành tầm trung nên phù hợp với các dự án công trình, nhà máy và khu công nghiệp. 

Van bướm YDK

Đây cũng là một trong những thương hiệu van của Hàn Quốc – YDK chuyên sản xuất van bướm. Ưu điểm thiết kế nhỏ gọn, đa dạng chất liệu gang, inox, nhựa đáp ứng tốt mọi nhu cầu sử dụng.

Về giá thành hợp lý so với chất lượng và độ bền của sản phẩm. Theo đó, van cổng YDK hiện được tin dùng trong ngành xử lý nước, PCCC, hệ thống điều hòa trung tâm HVAC…

Van bướm ARV

Van bướm ARV xuất xứ từ thương hiệu van ARV Malaysia chuyên về van công nghiệp chất lượng cao. Điểm cộng nổi bật giá thành rẻ nhưng vẫn đảm bảo vận hành ổn định, hiệu quả nên là lựa chọn phổ biến trong các dự án hạ tầng tại Việt Nam. Một số ứng dụng điển hình hệ thống cấp thoát nước, thủy lợi, và xử lý nước thải.

Van bướm Samwoo

Van bướm Samwoo là một trong những sản phẩm của thương hiệu van Samwoo có nguồn gốc từ Hàn Quốc. Ưu điểm chất liệu thân gang hoặc inox, bên ngoài sơn Epoxy chịu bền, chống bám bụi.

Điều khiển van tay gạt, tay quay, tích hợp dễ dàng với bộ điều khiển điện, khí nén cho hệ thống tự động hóa.  Hệ thống ứng dụng phổ biến trong ngành dầu khí, điện, xử lý nước và hệ thống khí nén.

Ứng dụng thực tế của van bướm trong công nghiệp

Nhờ kết cấu gọn nhẹ, vận hành nhanh chóng, hiệu quả, hiện nay van bướm được sử dụng rất phổ biến trong các công trình, dự án. Điển hình như:

• Được sử dụng để điều tiết hoặc đóng/mở dòng nước trong các nhà máy nước, hệ thống xử lý nước thải.
• Lắp đặt trong hệ thống PCCC, cụ thể trên đường ống chính của hệ thống sprinkler.
• Trong ngành thực phẩm, đồ uống được lắp đặt trong các hệ thống bơm truyền sữa, bia, nước ngọt…
• Lắp được trong các bồn chứa hóa chất tại các nhà máy hóa chất.
• Trong hệ thống HVAC để điều chỉnh lưu lượng khí trong các đường ống dẫn gió.
• Trong ngành năng lượng, nhà máy nhiệt điện, nhà máy điện.
• Dùng để kiểm soát dòng chảy trong hệ thống bơm nước biển, nước ngọt và xử lý nước thải trên tàu, thuyền.
• Trong hệ thống tưới tiêu nông nghiệp.

Wonilvn – Đơn vị cung cấp van bướm chính hãng, giá tốt

Nếu bạn đang tìm kiếm van bướm chất lượng cao, giá tốt, bảo hành chính hãng  Wonilvn chính là lựa chọn hàng đầu. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp thiết bị công nghiệp, Wonilvn chuyên phân phối các dòng van bướm Wonil Hàn Quốc – nổi bật với độ bền cao, chất lượng tốt, đa dạng chủng loại và giá thành hợp lý. Quan trọng, chúng tôi sẵn sàng cam kết:

✅ Sản phẩm chính hãng 100%, đầy đủ giấy tờ chứng nhận CO, CQ.

✅ Tư vấn kỹ thuật chuyên sâu bởi đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, có trình độ chuyên môn cao đảm bảo hỗ trợ chọn van đúng chuẩn.

✅ Giá cả cạnh tranh, chiết khấu tốt cho công trình.

✅ Giao hàng nhanh toàn quốc, hỗ trợ lắp đặt tận nơi.

✅ Chính sách bảo hành dài hạn 24 tháng theo cơ chế của nhà sản xuất, dịch vụ hậu mãi chu đáo.

Bài viết trên đây chúng tôi đã tổng hợp những thông tin cơ bản để giải đáp cho câu hỏi van bướm là gì? Hy vọng sẽ giúp quý khách hiểu rõ hơn về sản phẩm để có sự lựa chọn chính xác khi có nhu cầu sử dụng. Bên cạnh đó, nếu muốn nhận báo giá chính xác, hãy liên hệ trực tiếp qua Hotline của chúng tôi để được tư vấn, hỗ trợ. 

>>> Tìm hiểu thêm: Van cổng và Van bướm: Nên dùng van nào? Chuyên gia giải đáp

Ngày cập nhật: 11:34 - 08/05/2025