Van bi là gì? Cấu tạo, Phân loại, Ứng dụng thực tế

Van bi là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van bi như thế nào? Hệ thống ứng dụng van bi trong thực tế? Tất cả sẽ được chúng tôi giải đáp chi tiết qua bài viết dưới đây, hãy cùng tìm hiểu để hiểu thêm về sản phẩm và lựa chọn chính xác khi có nhu cầu.

Van bi là gì?

Van bi tiếng Anh là ball valve là loại van công nghiệp được dùng để đóng mở hoàn toàn và điều tiết dòng chảy lưu chất hơi nóng, nước, khí nén…. Với thiết kế đặc biệt khác với các dòng van khác ở bi van, bộ phận này có dạng hình tròn, chất liệu inox chống ăn mòn và được đục lỗ xuyên tâm thông 2 đầu bi để cho phép, ngăn chặn dòng lưu chất.

Hiện nay, van bi được sản xuất bằng nhiều chất liệu đa dạng như inox, gang, đồng, nhựa; kiểu kết nối dạng lắp ren, lắp bích. Về phần điều khiển có thể linh hoạt sử dụng nhiều phương thức thủ công bằng tay gạt hoặc tự động bằng động cơ điện, bộ truyền động khí nén.

Thông số kỹ thuật:

Kích cỡ	DN15 – DN200
Chất liệu	Gang, inox, đồng, nhựa
Bi van	Inox, gang, nhựa
Kết nối	Lắp ren, lắp bích
Dạng van	1pc, 2pcs, 3pcs
Tiêu chuẩn kết nối	JIS10K, BS, DIN, ANSI
Nhiệt độ hoạt động	-10°C đến 200°C
Áp lực làm việc	PN10, PN15, PN25
Gioăng làm kín	PTFE, EPDM
Điều khiển	Tay gạt, motor điện, khí nén
Xuất xứ	Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van bi

Cấu tạo van bi

Về cấu tạo, van bi được thiết kế gồm các bộ phận chính như sau:

• Thân van

Chức năng bảo vệ các bộ phận bên trong, được làm bằng inox, đồng, gang, thép hoặc nhựa có các đặc tính cơ bản như chống ăn mòn, chịu nhiệt độ, áp lực tốt. Thân van được kết nối với đường ống dạng lắp bích, lắp ren hoặc hèn kín tùy thuộc kích cỡ.

• Trục van

Có dạng hình trụ, chất liệu hợp kim có độ cứng tốt như inox vì có nhiệm vụ kết nối và truyền chuyển động từ bộ điều khiển xuống đĩa van.

• Bi van

Được sản xuất chủ yếu bằng inox chống ăn mòn tốt vì tiếp xúc trực tiếp với lưu chất. Bi van  có dạng hình tròn, được đục lỗ xuyên tâm rỗng ở giữa. Chức năng chính đóng mở dòng chảy lưu chất.

• Bộ điều khiển

Gồm 3 phương thức chính là tay gạt, động cơ điện, bộ truyền động khí nén, mỗi loại sẽ phù hợp với những vị trí, nhu cầu và chi phí đầu tư khác nhau.

• Gioăng làm kín

Phụ kiện đi kèm được lắp đặt giữa vị trí kết nối mặt bích của van, đường ống hoặc vị trí tiếp xúc giữa đĩa van, thân van. Chất liệu cao su đàn hồi tốt như PTFE, EPDM, nhiệm vụ làm kín tốt, giảm tiếng ồn, chồng rò rỉ lưu chất ra bên ngoài.

Nguyên lý hoạt động

Về cơ chế hoạt động, van bi vận hành khá đơn giản. Ban đầu, van ở trạng thái đóng ngăn chặn lưu chất không chi đi qua van. Khi mở van, cần gạt tay gạt theo các góc từ 0 – 90 độ hoặc cấp nguồn điện, khí nén phù hợp. Lúc này sẽ sinh ra lực momen xoắn tác động lên trục van và bi van. Kết quả bi van dịch chuyển, phần đục lỗ song song với lưu chất, tạo trạng thái mở cho phép lưu chất đi qua.

Khi cần đóng van, chỉ cần thực hiện gạt tay gạt theo chiều ngược lại hoặc cấp điện, khí nén bi van sẽ quay về vị trí đóng, phần đục lỗ vuông góc với dòng chảy. Với dạng van tự động, khi kết thúc môi chu trình đóng, mở sẽ có công tắc giám sát ngắt điện để đảm bảo an toàn và công tắc hành trình gửi thông báo trạng thái hoạt động của van về trung tâm điều khiển.

Điểm mạnh nổi bật của van bi

✅ Thiết kế đơn giản, dễ dàng vận chuyển, lắp đặt cũng như bảo trì, bảo dưỡng.

✅ Chức năng đóng mở hoàn toàn hoặc điều tiết dòng chảy theo các góc tùy chính.

✅ Được thiết kế để kết nối với nhiều loại đường ống khác nhau như nối ren, nối bích, hoặc hàn kín.

✅ Vạn hành hiệu quả trong hệ thống dòng chảy cần vận hành liên tục, không lo bị gián đoạn hay tắc nghẽn.

✅ Chất liệu, kích cỡ đa dạng đảm bảo phù hợp với nhiều hệ thống, môi trường lưu chất khác nhau.

✅ Khả năng làm kín tốt hơn so với các loại van khác như van cổng, van bướm, giúp ngăn ngừa lưu chất rò rỉ ra bên ngoài.

✅ Giá thành hợp lý, chi phí đầu tư thấp, có thể tháo rời hoặc thay thế dễ dàng, không cần tháo toàn bộ hệ thống.

✅ Được sử dụng trong hầu hết các ngành công nghiệp như cấp thoát nước, dầu khí, hóa chất, thực phẩm

Phân loại các loại van bi phổ biến trên thị trường

Theo chất liệu

Van bi inox

Van bi inox được làm từ vật liệu inox 304, inox 316 thường được sử dụng trong các môi trường có tính ăn mòn cao như hóa chất, thực phẩm và dược phẩm. Với ưu điểm độ bền cao và khả năng chịu áp lực, nhiệt độ cao và chống ăn mòn tốt. Đặc biệt, inox giúp van bi duy trì độ sáng bóng và không bị rỉ sét. Theo đó, loại van này được xem là lựa chọn lý tưởng cho các hệ thống yêu cầu thẩm mỹ, vệ sinh dễ dàng và tính kháng ăn mòn. 

Van bi gang

Van bi gang được chế tạo bằng gang cầu hoặc gang xám có độ bền cơ học tốt và giá thành thấp hơn so với inox. Hệ thống ứng dụng điển hình trong các ngành công nghiệp nhẹ, cấp nước, thoát nước và HVAC. Nhược điểm, có khả năng chịu áp lực tốt nhưng chịu nhiệt độ cao kém, dễ bị ăn mòn khi tiếp xúc với môi trường có tính axit hay hóa chất. 

Van bi nhựa

Van bi nhựa được sản xuất từ các loại nhựa cao cấp như PVC, uPVC, cPVC thích hợp cho các hệ thống không yêu cầu kháng nhiệt độ và áp suất quá cao. Ưu điểm trọng lượng nhẹ, dễ lắp đặt và bảo trì và đáp ứng tốt ngành công nghiệp hóa chất, xử lý nước và môi trường có tính ăn mòn nhờ khả năng chống ăn mòn tốt và chi phí thấp hơn chất liệu inox.

Van bi đồng

Van bi đồng được làm bằng vật liệu đồng thau có màu vàng sáng đặc trưng, dễ nhận diện. Ưu điểm có độ bền cơ học cao, chống oxy hóa tốt nên được sử dụng phổ biến trong các hệ thống dân dụng, công nghiệp nhẹ như cấp nước, cấp khí và điều hòa không khí. Tuy nhiên, cần lưu ý van bi đồng có khả năng chịu nhiệt độ vừa phải và dễ bị ăn mòn khi tiếp xúc với hóa chất mạnh.

Theo kết cấu thân van

Van bi 1pc

Van bi 1PC có thân van được chế tạo từ một khối duy nhất, không có mối nối giữa các bộ phận thân van. Kết cấu này giúp van có độ bền cao và khả năng chịu áp lực tốt. Đồng thời lắp đặt, bảo trì cũng khá đơn giản, dễ dàng nhưng khó thay thế các bộ phận nếu gặp sự cố. Môi trường lưu chất ứng dụng chủ yếu trong các hệ thống có yêu cầu áp suất không quá cao. 

Van bi 2pcs

Van bi 2PCS có thiết kế thân van được kết nối bởi 2 phần, ưu điểm dễ dàng tháo lắp khi cần bảo trì hoặc thay thế. Theo đó, phù hợp với hệ thống yêu cầu sửa chữa, thay thế nhanh chóng mà không cần tháo toàn bộ đường ống.Tuy nhiên, dòng van này không chịu được áp lực cao bằng dạng 3PCS nên chỉ phù hợp với các ứng dụng công nghiệp vừa phải, dễ dàng nâng cấp hoặc thay thế.

Van bi 3pcs

Van bi 3PCS có thân van chia thành ba phần nên cũng dễ dàng tháo lắp, thay thế vào hệ thống mà không ảnh hưởng đến các phần khác. Ưu điểm khả năng chịu áp lực và nhiệt độ tốt hơn so với 2 dạng 1pc, 2pcs. Hệ thống ứng dụng chủ yếu công nghiệp nặng, yêu cầu khắt khe về hiệu suất và tính linh hoạt trong việc bảo trì.

Theo phương thức điều khiển

Van bi tay gạt

Van bi tay gạt sử dụng dạng điều khiển thủ công bằng tay gạt để điều khiển van đóng mở. Ưu điểm thiết kế đơn giản, dễ sử dụng, tiện lợi bảo trì và phù hợp với các ứng dụng yêu cầu điều khiển trực tiếp.  Tuy nhiên, phương thức này yêu cầu người vận hành thực hiện trực tiếp nên không phù hợp cho các hệ thống quy mô lớn, yêu cầu tự động hoặc yêu cầu điều khiển từ xa.

Van bi điều khiển điện

Van bi điều khiển điện sử dụng động cơ điện và nguồn điện áp phù hợp để điều khiển việc mở hoặc đóng van. Loại van này được ưa chuộng sử dụng trong các hệ thống tự động hóa nhờ khả năng điều khiển từ xa, đóng mở chính xác, giảm thiểu sự can thiệp của người vận hành. Nhược điểm giá thành so với dòng van thủ công cao hơn khá nhiều.

>>> Tìm hiểu thêm: Van bi điều khiển điện: Cấu tạo, Phân loại, Ứng dụng

Van bi điều khiển khí nén

Van bi điều khiển khí nén sử dụng khí nén để đóng, mở van tự động. Ưu điểm nổi bật an toàn, tránh được tình trạng chập, cháy điện vì dùng nguồn năng lượng khí nén. Hệ thống ứng dụng điển hình yêu cầu vận hành nhanh chóng và chính xác mà không cần nguồn điện như các ngành công nghiệp sản xuất, chế biến thực phẩm, và các hệ thống tự động hóa.

>>> Xem thêm: Van bi khí nén là gì? Lợi ích & Mẹo lắp đặt đúng kỹ thuật

Ngoài ra, van bi còn được phân loại theo cách thức kết nối dạng nối ren tiện lợi với kích cỡ nhỏ; lắp bích chắc chắn, làm kín tốt hoặc hàn kín.

Điểm danh các mẫu van bi wonil được ưa chuộng

Hiện nay, tại thị trường Việt Nam van bi Wonil Hàn Quốc là mẫu sản phẩm được sử dụng phổ biến và được nhiều khách hàng đánh giá cao. Với đa dạng mẫu mã, kiểu dáng cùng giá thành hợp lý và chính sách bảo hành minh bạch. Dưới đây là một số sản phẩm điển hình:

Van bi ren inox 304 tay gạt Wonil

Model WSB-20S, kích cỡ van nhỏ từ DN15 – DN50, kiểu kết nối lăp ren ở hai đầu đơn giản, tiện lợi. Chất liệu chế tạo inox 304 bề mặt sáng bóng, chống ăn mòn tốt và làm việc bền bỉ trong điều kiện môi trường khắc nghiệt với khả năng chịu áp max PN16, nhiệt độ tối đa 180 độ C. Môi trường lưu chất ứng dụng chủ yếu nước, hơi nóng, xăng, dầu, khí nén…

>>> Tìm hiểu chi tiết: Tư vấn mua van bi tay gạt inox Wonil Hàn Quốc chính hãng

Van bi inox 304 mặt bích tay gạt Wonil

Van bi inox 304 mặt bích tay gạt Wonil có model WSB-1FL, chất liệu van từ thân đến bi van đều bằng inox 304, dạng van chủ yếu 2pcs. Thân van được chế tạo kiểu kết nối lắp bích tiêu chuẩn JIS10K và sử dụng gioăng làm kín bằng PTFE. Kích cỡ van lớn từ DN15 – DN200, nhiệt độ hoạt động -10 đến 180 độ C và khả năng chịu áp lực cao max PN25. Mặc dù giá thành cao hơn dạng lắp ren nhưng làm kín tốt và đảm bảo an toàn tối đa cho hệ thống.

Van bi điều khiển Wonil

Dòng van được chế tạo thân van bi cơ của Wonil và phần điều khiển là động cơ điện hoặc bộ truyền động khí nén. Kích cỡ đa dạng từ DN15 – DN200. nhiệt độ hoạt động -20 – 200 độ C, kết nối lắp ren hoặc lắp bích. Kiểu đóng mở của van có dạng ON/OFF hoặc tuyến tính. Ưu điểm phù hợp với hệ thống tự động hóa, có thể điều khiển từ xa và tiết kiệm chi phí nhân công. 

Van bi được sử dụng ở đâu? Ứng dụng thực tế

Theo thống kê, van bi là một trong những thiết bị quan trọng, không thể thiếu trong nhiều hệ thống, lĩnh vực. Điển hình như:

• Trong hệ thống cấp thoát nước dân dụng và công nghiệp.
• Trong ngành công nghiệp hóa chất ăn mòn như axit, bazo…
• Trong các hệ thống đường ống dẫn dầu và khí, đặc biệt là trong các nhà máy chế biến dầu khí.
• Trong ngành thực phẩm và dược phẩm để kiểm soát dòng chảy nguyên liệu, sản phẩm.
• Trong hệ thống điều hòa không khí và thông gió.
• Trong ngành công nghiệp năng lượng, nhà máy điện lực…
• Trong hệ thống khí nén để kiểm soát các thiết bị như máy nén khí, thiết bị phun sơn…
• Trong hệ thống xử lý nước thải.

Bài viết trên đây chúng tôi đã tổng hợp các thông tin chi tiết để giải thích cho câu hỏi van bi là gì. Hy vọng sau khi tìm hiểu sẽ giúp quý khách có được câu trả lời và sự lựa chọn chính xác cho hệ thống. Nếu có nhu cầu mua hàng vui lòng liên hệ trực tiếp qua Hotline của https://wonil.vn để được nhân viên tư vấn, hỗ trợ và gửi báo giá chính xác.

Ngày cập nhật: 09:44 - 06/11/2025